از سال 1377 تا سال 1381

کتابخانه ملّی ایران که فهرستنویی کامپیوتری خود را از سال 1373 آغاز گرده بود، ‏برای سازگاری کردن اطلاعات کتابشناختی با موازین بین المللی ونیز دستیابی به نظام مطلوب اطلاع‌رسا‏نی ملّی و ایجاد شبکه اطلاع‌رسانی سازگار با نظام جهانی اطلاعات، بر آن شد تا در این زمینه تحقیقاتی را آغاز کند. در نتیجه در سال 1376 طرحی را در مورد «مارک ایران» به شورای پژوهشهای علمی کشور پیشنهاد کرد. طرح مذکور در تاریخ 4/11/76/ تصویب و طی نامه‌ای به شماره ٩۴٩۶ ‏ش/ ب/ع به کتابخانه ابلاغ شد.

در فروردین 1377 برای انجام این مهم کتابخانه ملی اقدام به تشکیل کمیته ملی مارک ایران با اعضای زیر نمود: ‏

1. مهندس امیر پارسی عضو هیأت علمی مرکز مدارک علمی ایران

2. شیرین تعاونی، عضو هیأت علمی کتابخانه ملّی ایران

3. دکتر فریبرز خسروی، معاون پردازش و پژوهش کتابخانه ملی ایران

4. مهندس مهران رهگذار، مدیر کل خدمات ماشینی و اطلاع‌رسانی سازمان نظارت ‏بر قیمت وزارت بازرگانی

5. پوری سلطانی، عضو هیات علمی کتابخانه ملّی ایران

6. دکتر زهرا شادمان، عضو بازنشسته هیأت علمی کتابخانه ملی ایران

7. دکتر ماندانا صدیق بهزادی، عضو هیأت علمی کتابخانه ملی ایران

8. دکتر مرتضی کوکبی، دانشیار گروه علوم کتابداری دانشگاه شهید چمران اهواز

لازم به یادآوری است که انتخاب اعضای کمیته از خارج از کتابخانه ملّی بر مبنای سوابق این افراد بوده است: انتخاب آقای مهندس پارسی، گذشته از تخصص ایشان در رشته کامپیوتر، بیشتر به علت سوابق کاری ایشان در مرکز مدارک علمی و تجربیاتشان در بررسی و مطالعه مارک آمریکا (USMARC) بوده است آقای مهندس مهران رهگدر، علاوه بر تخصص در رشته کامپیوتر، از سال 1349 با مرکز خدمات کتابداری همکاری داشته‌اند و ضمن پژوهش برای کامپیوتری کردن فهرستنویسی مرکز خدمات کتابداری و نیز فهرستگان ایران تجربیات ارزنده ای در زمینه‌های مورد نیاز کسب کرده اند و بعدها نیز چه در مرکز پژوهشهای فرهنگی وزارت ارشاد و چه در سازمان صدا و سیما در زمینه‌های مشابه به کار مشغول بودند. قای مرتضی کوکبی، دارای درجه دکترا در زمینه کتابداری و اطلاع رسانی از استرالیا، پایان نامه دکترای خود را در زمینه تهیه فهرست‌نویسی قابل خواندن با ماشین برای ایران ‏به اتمام رسانده ‏بودند و ملسمآ می‌توانتند منشأ کمک‌های موثری برای کمیته باشند. اولین جلسه کمیته مزبور در تاریخ ۴‏/ ٥‏/1377 ‏تشکیل شد و طی آن در مورد اینکه مارک ایران بر مبنای مارک آمریکا یا بر پایه مارک جهانی طرح‌ریزی شود بحث و گفتگوهایی به عمل آمد. اکثریت افرادکمیته به دلایلی چند مارک جهانی را ترجیح می دادند، لذا قرار شد ضمن تدوین این دلایل، پژوهش در مورد مارک ایران بر پایه مارک جهانی آغاز شود. آقای مهندس امیر پارسی متأسفانه نتوانستند بیش از 13 ‏بار در جلسات کمیته شرکت کنند و کمیته همواره از نظرات و تجربیات فهرستنویسی خانم زهره علوی، عضو هیأت علمی و سرپرست بخش فهرستنویسی کتابخانه ملّی استفاده کرده است.

سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران (كه از اين پس سازمان گفته می شود) مطابق اساسنامه خود، انجام مشاوره، نظارت و ارائه خدمات فنی و برنامه ریزی و سازماندهی کتابخانه و مراكز اسنادي كشور را برعهده دارد. بديهي است به منظور ایفای این نقش و ارائه الگوی مناسب به کتابخانه ها و مراكز اسنادي کشور، به تدوين استانداردهایی نیاز دارد تا بتواند به اجراي اهداف خود مطابق با اساسنامه بپردازد همانند انجمن های کتابداری و ایفلا (فدراسیون بین المللی کتابداری و اطلاع رسانی) بر این اساس كتابخانه ملي نيز با تدوين كتابشناسي ملي و سرعنوان هاي موضوعي طبق استانداردهاي بين المللي از سال ها قبل در راستای استانداردسازی گام هاي مهمي را برداشته است، طرح مارك ايران در سال 1377 و استمرار فعاليت هاي آن تاكنون، شاهد ديگري بر اين مدعاست کتابخانه ملی ایران که فهرستنویسی کامپیوتری خود را از سال 1373 آغاز کرده بود ، برای سازگار کردن اطلاعات کتابشناختی با موازین بین المللی و نیز دستیابی به نظام مطلوب اطلاع رسانی ملی و ایجاد شبکه اطلاع رسانی سازگار با نظام جهانی اطلاعات ، بر آن شد تا در این زمینه تحقیقاتی را آغاز کند. در نتیجه در سال 1376 طرحی را در مورد «مارک ایران» به شورای پژوهش های علمی کشور پیشنهاد کرد. طرح مذکور در تاریخ 4/11/74 تصویب و طی نامه ای به شماره 9496 ش/ب/ع به کتابخانه ابلاغ شد. در فروردین 1377 برای انجام این مهم کتابخانه ملی اقدام به تشکلیل کمیته ملی مارک ایران نمود.اولین جلسه کمیته در تاریخ 4/5/1377 تشکیل شد و طی آن در مورد اینکه مارک ایران بر مبنای مارک آمریکا یا بر پایه جهانی طرح ریزی شود بحث و گفتگوهایی به عمل آمد. پس از آن كميته مارك ايران فعاليت خود را در زمان پياده سازي نرم افزار رسا از سرگرفت و با برگزاري جلسات متعدد نسبت به پياده سازي مارك ايران در نرم افزار رسا اقدام نمود. مارک ایران به عنوان الگویی برای طراحی فرمت های داخلی جهت ذخیره و بازیابی اطلاعات کتابشناختی ماشین خوان مورد استفاده قرار مي گیرد و همچنين محتوا نماهای لازم را (مانند شماره، نشانگر، فیلدهای فرعی) برای اجزای رکوردهای کتابشناختی ماشین خوان تعیین می کند و فرمت منطقی و یکنواختی را برای ساختار فیزیکی این رکوردها ارائه می دهد. ادامه روند تشكيل كميته مارك در سازمان امری ضروری و بسیار مهم است تا ضمن حفظ نقش حاکمیتی سازمان، کتابخانه ها و مراكز دیگر از دستورالعمل ها و رهنمودهای سازمان در زمينه سازماندهي اطلاعات الگو گیرند. دين منظور، كارگروهي لازم است متولی امر به روزرساني "مارك ايران" باشد.

از سال 1383 تا 1387

در این محدوده ی زمانی به سبب پیاده سازی نرم افزار رسا، شورا ی رسا با هدف بومی سازی و عملیاتی کردن مارک ایران کار خود را به سرانجام رسانید .

اعضای شورا متشکل از پیشکسوتانی همچون دکتر زهرا شادمان، دکتر ماندانا صدیق بهزادی ،شیرین تعاونی و اساتیدی همچون دکتر فریبرز خسروی و متخصصانی مانند دکتر رضا شهرابی و دکتر سعیده اکبری داریان و نمایندگان و متخصصان شرکت پارس آذرخش بودند.

از سال 1393 تا کنون

اهداف : تدوین استاندارد مارك ايران ارائه رهنمودها و نظارت در زمینه یکپارچه سازی و بومی سازی استانداردهاي مرتبط در حوزه علوم اطلاعات، دانش شناسي با مارك ايران؛ اقدام به گسترش فرمت مارک براي تمام منابع ك تابخانه اي اعم از (چاپی و غیر چاپی و ...).

وظايف : برنامه ریزی برای تدوین، تصویب، و بومی سازی يوني مارك ؛

برنامه ریزی برای آموزش نحوه استفاده صحيح از يوني مارك درسازمان ؛

بررسي مشكلات و ارائه راهكار به منظور سازماندهي منابع اطلاعاتي ؛

ايجاد يا هدايت كارگروه هاي تخصصي براي مطالعه و تدوین رهنمودهای تخصصی در زمینه های مورد نیاز؛ بسترسازی لازم براي تعامل ميان ذينفعان و علاقه مندان اين حوزه.

تركيب كارگروه:

رييس كارگروه: معاونت پژوهش، برنامه ريزي و فناوري يا نماينده متخصص تام الاختيار؛

دبير كارگروه: به انتخاب رئيس كميته از بين اعضا؛

اعضاي حقوقي: معاونت كتابخانه يا نماينده متخصص تام الاختيار؛

مديركل پردازش و سازماندهی يا نماينده متخصص تام الاختيار؛

مديركل فناوري اطلاعات يا نماينده متخصص تام الاختيار؛

مديركل منابع ديجيتال يا نماينده متخصص تام الاختيار؛

راهبر نرم افزار رسا؛

اعضاي حقيقي:

كارشناس علم اطلاعات و دانش شناسي متخصص در مباحث فراداده از داخل يا خارج از سازمان(4 نفر).